Sòti sou tab kolon fransè yo, mèt esklav yo nan sendomeng pou vini jodia senbòl libète ak fyète pèp Ayisyen, aprè yo fin genyen dènye batay endepandans lan premye Janvye 1804, nan men blan fransè, pou ofri a chak Ayisyen yon bèl bòl soup joumon chak premye Janvye, ki se jou fèt endepandans Ayiti.
Jou ki te premye Janvye 1804 la, sou plas Dam lan nan vil Gonayiv, ansyen koloni fransèz la, Sendomeng vin lib e vini premye pèp nwa nan mond lan ki pran endepandans li kont esklavaj. Endepandans lan te proklame devan yon foul moun byen abiye.
Soup joumon, sou tan esklavaj nan Sendomeng pat janm manje esklav yo, dayè yo te entèdi yo manje soup la e se te kolon yo sèlman ki te konn manje joumon an nan tan sa. Aprè endepandans lan, kote esklav yo te fin lib fizikman, yo te wè soup joumon an tankou yon revanj gastwonomik ak emosyonèl pou yo te pran nan men ansyen mèt yo, epi se te madan Dessalines, Marie Claire Heureuse Félicite Bonheur ki te konn ankouraje preparasyon soup la chak premye Janvye e asire l ke tout moun manje soup la, yo te mete yon gwo dwoum soup nan tout kafou pandan tout jounen an sòti 6 zè nan maten pou rive 6 zè nan aswè, se te yon obligasyon li te ye pou soup la fèt epi separe ak tout moun. Manje soup joumon ansanm chak premye Janvye se baz fondasyon nasyon Ayisyen an.
Aprè plis pase 200 lane depi pèp Ayisyen an pran libète l anba chèn esklavaj blan fransè, soup joumon ki te entèdi pou esklav yo vini, pla selebrasyon nasyonal men tou manje sa jwenn anpil respè nan mond lan pou gou libète l ak fyète pèp nwa a nan mond lan. Nap raple nan lane 2021, UNESCO te klase soup joumou kòm “patrimoine culturel et immatériel de l’humanité”
Carl Henry Anouce
